Een behoorlijk complex, met evenzo grote duurzaamheidsambities; op deze ruim 40.000 m2 grote hoofdlocatie van GGNet moet veel gebeuren. De GGZ-dienstverlener benaderde Bordewijk De Adviseurs met een ‘simpel’ verduurzamingsvraagstuk. Maar dat bleek een uitdaging van formaat.  

Adviseur Bouwfysica Joost Hollender heeft zich hierin vastgebeten. Hij vertelt over dit project, de complexiteit en de stand van zaken.  

100 jaar installaties 
“Aan het einde van 2021 werden we door GGNet benaderd met de vraag om inzichtelijk te maken hoe zij hun CO2-uitstoot kunnen terugbrengen. Alle gebouwen op het terrein krijgen hun warmte nu vanuit één centraal ketelhuis. Van daaruit lopen leidingen naar de verschillende panden. Dat is 120 jaar geleden al zo ‘bedacht’ en door de jaren heen uitgebreid met onder andere gasketels en WKK-installaties. Met een daarop aangesloten generator wordt daarnaast stroom opgewekt voor het hele terrein. Maar er liggen ook PV-panelen en er zijn elektrische boilers. Kortom: een behoorlijke puzzel, die de afgelopen jaren steeds is bijgelegd en aangepast.” 

Vooruit naar 2030 
“De vragen die overbleven: Hoe kunnen we het terrein volledig van het gas afhalen? Kan dat met een centrale oplossing of een oplossing per gebouw? En hoe krijg je dat ook binnen 10 jaar voor elkaar? Ontwikkelingen zoals waterstof zijn bijvoorbeeld nog te onzeker om nu al op in te spelen. Daarom kozen we voor de oplossing waarvan we wel weten hoe het werkt en wat het kost: de warmtepomp. En laten we het dan ook gelijk goed doen, namelijk met bodemenergie. Dat is duurder dan via de lucht, maar levert een hoger rendement op.” 

Win-win 
“De oorspronkelijke vraag vanuit GGNet draaide om verduurzaming en ons advies wat betreft de techniek. Maar daar hebben wij ook een bouwkundig advies aan toegevoegd. Want een aantal van de gebouwen is er energetisch gezien matig tot slecht aan toe, met bijvoorbeeld enkel glas, geen dakisolatie, etc. Door dat eerst aan te pakken, bespaar je al veel energie. Dat levert financieel een voordeel op, maar ook voor medewerkers, cliënten en bewoners. Want verduurzaming ‘werkt’ pas echt, als het ook comfort oplevert.” 

“We moeten dit project immers breder aanvliegen dan het financiële plaatje. Louter financieel win je niet veel. Zo’n verduurzaming vraagt een enorme investering en betaalt zichzelf pas decennia later terug. Het gaat ook om de maatschappelijke rol van een bedrijf: wat wil je uitstralen? Een auto die op benzine rijdt, is nog steeds goedkoper dan een elektrische auto. Maar op benzine rijden is straks niet meer geaccepteerd, of zelfs niet meer beschikbaar. Dat geldt hier eigenlijk ook. Daarnaast heeft GGNet zich, net als andere bedrijven in de branche, gecommitteerd aan de Green Deal Duurzame Zorg.”  

Sturen, strepen en concretiseren 
“Vanuit GGNet zijn er verschillende projectleiders aangehaakt. Het project is namelijk opgedeeld in meerdere vraagstukken/deelprojecten. Zo is er bij alle deelprojecten rechtstreekse betrokkenheid met de locatie. Maar het is ook een uitdagende manier van werken; hun core business is immers zorg, niet stenen. Wij zorgen daarom voor aanvulling en ondersteuning.” 

“Inmiddels hebben we de huidige energieopwekking en -behoefte van het gehele terrein in beeld. En daarmee per gebouw inzichtelijk wat die energie kost. Dat maakt dat ik nu voor de eerste gebouwen de alternatieve berekeningen kan opzetten en het totaal kan optellen. Het is spannend om te zien wat er dan gebeurt; in eerste instantie zal GGNet zelf nog niet veel opwekken, maar moeten inkopen. Dat is prijzig, maar daar staat tegenover dat er geen gas meer hoeft te worden ingekocht. Waar komen we onderaan de streep dan op uit? En wat kunnen we mogelijk nog inzetten, zoals zonnepanelen.” 

Lange adem 
“De oorspronkelijke vraag van GGNet leek misschien relatief eenvoudig, maar het antwoord daarop vinden is een lang traject, waar telkens nieuwe stappen en bouwstenen bijkomen. Maar met mooie resultaten: we verwachten voor sommige gebouwen al een energiereductie van 80 tot 90%!” 

“Het is ook een proces van mensen de ‘beste’ keuzes laten maken. En verder te laten kijken dan kosten en investeringen. Dat maakt dit voor mij persoonlijk ook een mooi project; we benaderen het vanuit alle invalshoeken. Bouwkundig, installatietechnisch, maar ook financieel en maatschappelijk. Het speelt allemaal een rol.”  

 ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Door de opdrachtgever 
Inge Kooij, projectmanager Integraal Plan Groot Graffel bij GGNet, werkt samen met Joost en Arend Ligtenberg om een plan op te stellen voor de energietransitie voor het gehele terrein. Ze vertelt:  

“De samenwerking met Bordewijk De Adviseurs is heel erg prettig. De kennis van de materie is groot en we kunnen snel met elkaar schakelen. Joost en Arend zijn ook echt betrokken bij onze organisatie. Dat draagt bij aan een prettige en goede samenwerking.”